احادیث: شيوه و مراتب امر به معروف و نهى از منكر
شيوه و مراتب امر به معروف و نهى از منكر
سـخن زيــبا
11 عَنْ أَميرِالمُؤمِنين عليه السلام: أصـْلِـحِ الْمُسى ءَ بِحُسْنِ فِعـالِكَ وَ دُلَّ عَلَى الْخَيْرِ بِجَميل مَقالِكَ.
امام على عليه السلام فرمودند:آدم بدكار را به وسيله كارِنيك خود اصـلاح كن، وباسخن زيبايت ديگران را به كارخير رهنمون باش.
سفارش رسول اكرم صلىاللهعليهوآله
12 عَنْ أَميرِالمُؤمِنين عليه السلام: أَمـَرَنـا رَسـُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله اَنْ نُلْقِىَ اَهْلَ المَعاصى بِوُجُوهٍ مُكْفَهِّرةٌ.
على عليه السلام فرمودند:رسـول خـدا صلي الله عليه و آله به ما امـر فرمـودند كـه با گنهكاران با چهره اى درهم كشيده برخورد كنيم.
اوصاف آمر به معروف
13 عَنْ أَبى عَبْدِاللّه عليه السلام: اِنّما يَأْمُرُ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهى عَنِ الْمُنْكَرِ، مَنْ كانَتْ فيه ثـَلاثُ خِصـالٍ: عامِلٌ بِما يَأْمَرُ بِهِ تارِكٌ لِما يَنْهى عَنْهُ عـادِلٌ فيما يَأْمـُرُ عـادِلٌ فيما يَنْهى، رَفيـقٌ فيما يَأْمـُرُ رَفيـقٌ فيما يَنْهى.
امام صادق عليه السلام فرمودند:كسى مى توانـد امر به معروف و نهى از منكر كند كه داراى سه صفت باشد: 1 ـ به آنچه امر مى كند عمل كند و از آنچه نهى مى كند اجتناب نمايد. 2 ـ در امر كردن و نهى نمودن ميانه روى را پيشه خود كند. 3 ـ از روى دلسوزى و مهربـانى و با مـدارا امـر و نهى كند.
اوصـاف منـافقـين
14 عَنْ عَلِىِ بْنِ الحُسَيْنِ عليهماالسلام: اَلْمُنافِقُ يَنْهى وَ لا يَنْتَهى وَ يَأْمُرُ بِمالا يَأْتى
امام سجاد عليه السلام فرمودند:منافق از كار زشت نهى مى كند، امـا خـود از آن اجتناب نمى كند و به كار خوب سفارش مى كند، اما خـود انجـام نمى دهـد.
آمرى كه ملعون است
15 عَنْ أَميرِالمُؤمِنين عليه السلام: لَعَنَ اللّه ُ اَلاْمِرينَ بِالْمَعْرُوفِ التّارِكينَ لَهُ وَ النـّاهينَ عَنْ المُنْـكْرِ الْعـامِلينَ بِـهِ.
حضرت على عليه السلام مى فرمودند:كسانى كه مردم را به كارهاى نيك امر مى كنند و خود آن را انجام نمى دهند و كسانى كه مردم را از كارهاى زشت باز مى دارند اما خود مرتكب آن مى شوند مورد لعن و نفرين الهى هستند.
انسـان وارونـه
16 عَنْ أَميرِالمُؤمِنين عليه السلام: مَنْ لَمْ يَعْرِفْ بِقَلْبِهِ مَعْروُفاً وَ لَمْ يُنْكِرْ مُنْكَراً قـُلِبَ فَجـُعِلَ اَعْـلاهُ اَسْفـَلَهُ.
حضرت على عليه السلام فرمودند:كسى كه قلباً موافق كار نيك نباشد و از كار بد منضجر نباشد انسان وارونه اى است كه بجاى آنكه عقل بر او حاكم باشد هوى وهوس بر او حاكم است.
پذيراى معروف باشيد
17 عَنْ أَميرِالمُؤمِنين عليه السلام: اِئْـتَمِرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ أْمـُرُوا بِهِ وَ تَناهَوْا عَنْ المُنْكَرِ وَ انْهَوْا عَنْهُ.
على عليه السلام فرمودند:پذيراى معـروف باشيد و به آن نـيز دسـتور بدهيد و بپذيريد نهى از منكر را و خود نيز از آن نهى كنيد.
انـكار قـلبى
18 عَنْ أَميرِالمُؤمِنين عليه السلام: اِذا رَأى اَحـَدُكـُمْ المـُنـْـكَر وَ لَمْ يَسْتَطِعْ اَنْ يُنـْكِرَهُ بِيَدِهِ وَ لِسانِهِ وَ اَنْكَرَهُ بِقَلْبِهِ وَ عَلِمَ اللّه ُ صِدْقَ ذلِكَ مِنْهُ فـَقـَدْ أَنـْـكَـرَهُ.
على عليه السلام فرمودند:هرگاه يكى از شما كارزشت و ناپسندى را مشاهده كرد وتوان آنكه با دست و زبان از آن جلوگيرى كند ندارد اما با دل خود آن را انكار كند و خداوند از نيّت صادقانه او آگاه باشد، آن كار ناپسند را به حقيقت انكار كرده است.
بهترين نيكى به مادر
19 عَنْ رَسُولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: قَيْدِّها فَاِنَّك لا تَبُرُّها بِشَى ءٍ أَفْضَلَ مِنْ أَنْ تَمْنَعَها مِن محارِمِ اللّه ِ عَزَّوَجَّلَ.
شخصى نزد پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله آمد و گفت مادرم مرتكب گناه مى شود. رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمودند:او را ببند كه بهترين نيـكى در حـق او منـع او از گـنـاه اسـت.
اوّل ترك بعد نهى
20 عَنْ أَميرِالمُؤمِنين عليه السلام: … وَ انْهَوْا غَيْرَكُمْ عَنِ الْمُنكَرِ وَ تَناهَوْا عَنْهُ فـَإِنَّمـا أُمِـرتُمْ بِالنَّهىِ بَعـْدَ التـَّناهِى.
اميرالمؤمنين على عليه السلام فرمودند:… ديگران را از منكر باز داريد و خود نيز از آن دورى كنيد زيرا شما مأمور شده ايد كه اوّل خودتان منكر را ترك كنيد بعد نهى از منكر نمائيد.