30 مرداد؛ روز بزرگداشت علامه محمدباقر مجلسی

محمدباقر مجلسی معروف به علامه مجلسی و مجلسی ثانی، فقیه شیعه در دوران شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفویه بود. معروفترین اثر او بحارالانوار است که مجموعهٔ بزرگی از احادیث را گردآورده‌است.
روز بزرگداشت علامه مجلسی

۳۰ مرداد ماه به نام روز بزرگداشت علامه مجلسی نام گذاری شده است.

علامه مجلسی در یک نگاه
ملا محمدباقر مجلسی فرزند ملا محمدتقی مجلسی، در سال 1037 ق در اصفهان‏ زاده شد و در سال 1110 ق، در همان شهر چشم از جهان فرو بست. او به «مجلسی دوم» و پدر بزرگوارش به «مجلسی اول» مشهور است و هر دو در شمار دانشمندان بزرگ شیعه می‏ باشند.

علامه محمد باقر مجلسی از بزرگ‏ترین عالمان شیعه است که خدمات گوناگون و فراوانی به جهان اسلام و مذهب تشیع کرده است. از جمله خدمات فرهنگی و دینی او تألیف کتاب‏های بسیاری در موضوعات مختلف دینی به دو زبان فارسی و عربی است. امّا در میان آثار گران سنگ علامه مجلسی، مجموعه عظیم بحارالانوار که به حق دایرة المعارف بزرگ شیعه است ـ بیش از دیگر آثار وی موجب شهرت او شده است.

دعاى خیر پدر
از ملا محمد تقى مجلسى پدر علامه مجلسى نقل کرده اند که فرمـود : در یکـى از شبها بعد از نماز شب یک حالت خـوشـى به مـن دست داد که فهمیدم هر حاجتى از خدا بخـواهـم بر آورده مى شود و فکر کردم، در امـور دنیا و آخرت چه چیز از خـدا مسئلت بنمایـم ناگاه صداى گـریه محمـد بـاقـر از گهواره بلنـد شد. عرض کردم الهى به حق محمد و آل محمـد (صل الله علیه وآله) این طفل را مروج دیـن خـودت و نشر کننده احکام سید رسولانت قرار بده و او را موفق کـن به تـوفیقـاتـى که انتهایـى بـراى آن نبـاشـد، شکـى نیست که دعاى والـد در حق ایـن فرزنـد شایسته مستجاب و به درجات عالیه دست یافت.

اساتید علامه مجلسی
علامه در دوران جـوانـى خـود از محضـر دانشمنـدان و عالمـانى عالیقدر همچـون: ملا عبدالله شوشترى، شیخ عبدالله بـن جابر آملى، شیخ على جبل عاملـى و سایر بزرگان دیـن به ویژه فقیه و حکیـم و محدث نامى ملا محسـن فیض کاشانى (که در سفرى به اصفهان آمده و در آن دیار ماندگار شده بـود) بهره هاى کافـى برد.

بحارالانـوار مشهورترین و مهمتریـن اثر علامه مجلسـى است

روح علمی علامه محمدباقر مجلسی
پژوهش در آثار علمی علامه مجلسی و به ویژه بحارالانوار، پرده از این حقیقت بر می‏دارد که علامه پیش از آن‏که در پایه و مایه علمی خویش، مدیون استاد دین و شرکت در حلقات درسی بزرگان باشد، وامدار روح جست‏وجوگر و پژوهنده خود بود. هرچند او استادان فاضلِ بسیاری ـ از جمله مرحوم پدرش ـ داشته، ولی اهتمام به مطالعه و پژوهش و گفت و گوی علمی و آگاهی از آخرین تحقیقات معاصران و مذاکره با علمای زمان در حل مشکلات حدیثی و یاری دادن و یاری جستن از همگنان در سلوک علمی، از او شخصیت علمی همه جانبه‏ ای ساخته بود و انصافا اگر این گستردگی دانسته ‏ها و روح تتبّع و کاوش و پژوهش و اهتمام خستگی‏ ناپذیر او در فراگیری دانش نبود، از عهده تدوین و تالیف بزرگ‏ترین دایرة المعارف حدیثی شیعه یعنی بحارالانوار بر نمی ‏آمد.

دانش مرد خستگی‏ ناپذیر
علامه مجلسی از جمله دانشمندانی است که با تدوین و تحقیق و تألیف انس همیشگی داشت و هرگز شعله همت او در دانش اندوزی به خاموش نمی‏گرایید. آن بزرگوار تمام مدت عمر مبارک خود را صرف فعالیت‏های علمی نظیر تربیت شاگردان و آموختن علوم اهل بیت به آنان، و تألیف و تحقیق گذراند و حتی در خلال سفر حج یا سفرهایش به مشهدالرضا و عتبات مقدس عراق، برنامه‏ های علمی خود را ترک نمی‏ کرد و در دو دهه پایانی عمرِ شریفش که متولی برخی از مناصب رسمیِ دینی و حکومتی بود، فعالیت‏های پژوهش و علمی خود را ادامه می‏ داد.

جایگاه مجلسی در نزد عالمان دین
بسیاری از اهل تدین از مجلسی با عنوان بزرگ‏ترین احیاگر حدیث شیعه و از مروّجان موفق و کم مانند امامیه یاد می ‏کنند. تعبیراتی چون یگانه روزگار، کاونده دریاهای حقایق الهی، روشن کننده مسائل پیچیده شریعت، جامع نیکی‏ ها و فضیلت‏ ها، عالم ربانی، خدمت‏گزار اخبار امامان، خاتم المحدثین، جامع معقول و منقول، کشّاف حقایق ظاهری و باطنی قرآن، و سرآمد گذشتگان و آیندگان، که در نوشته‏ های دانشمندانی چون اردبیلی، شیخ حر عاملی، یوسف بحرانی و سید بحرالعلوم آمده، نشان از پایگاه بلند او در نزد دانشمندان علوم دینی دارد.

شاگردان :
از جمله شاگـردان مشهور علامه مـى تـوان : میـرزا عبـدالله اصفهانى، سید هاشم بحرانى، سیـد نعمت الله جزایـرى و ملا صالح مازنـدرانـى را نام برد.

علامه مجلسی و فعالیت‏های اجتماعی
علامه مجلسی عالمی دینی بود که عرصه نشر تعالیم شیعی، ترویج آداب و سنت‏های دینی، باز گفتن دیدگاه‏های خود درباره نحله‏ ها و فرقه‏ های منحرف از دین، سامان دادن یکی از بزرگ‏ترین جوامع حدیثی شیعه و امر به معروف و نهی از منکر را میدان فعالیت خود قرار داد. علامه مجلسی افزون بر همه اینها برخی مناصب رسمی دین را که بنا بر آموزه‏ های دینی بر دوش فقیه نهاده شده، در بخش پایانی عمر خود تصدی کرد. اقامه نماز جمعه و شعایر دینی، نهی از منکراتی چون شراب‏ خواری، مبارزه با جریانات افراطی تصوف، و امر کردن پادشاهان به اجرای عدالت در دوران شیخ الاسلامی و…، از جمله فعالیت‏های اجتماعی او به شمار می‏رود.

ضریح مطهر علامه مجلسی (ره) در اصفهان

تألیفات علامه محمدباقر مجلسی:
علامه مجلسـى محقق پر کارى بـود که در عمر شریف خـویـش لحظه اى از تألیف و تحقیق نیاسـود و تـوانست کتابخانه بزرگى را که یادگار نیاکانـش بـود غنـى تر و پـر بارتر ساخته و جهت استفاده علاقه منـدان در اختیار دانـش پژوهان قرار دهد، او براى به دست آوردن کتب نادر و کمیاب به کشورهاى دیگر از جمله یمـن مسافرت نمود. به دست تواناى علامه مجلسـى کتب زیادى نگارش یافت که به دو بخـش ، تألیفات فارسـى و عربى قابل تقسیم است.

مرحوم شيخ مفيد رضوان اللّه تعالي عليه به نقل از ابراهيم بن هاشم قمّي حکايت کند:

در آن زماني که حضرت عليّ بن موسي الرّضا عليهما السلام به شهادت رسيد، من عازم مکّه معظّمه شدم ؛ و در ضمن، به محضر شريف حضرت ابوجعفر، امام محمّد جواد عليه السلام شرف حضور يافتم. همين که وارد منزل شدم، جمع بسياري از شيعيان را مشاهده کردم که از شهرها و مناطق مختلفي جهت زيارت و ملاقات امام جواد عليه السلام آمده بودند.

پس از گذشت لحظاتي، عموي حضرت - به نام عبداللّه بن موسي که پيرمردي سالخورده بود - در حالتي که لباس هاي خشني بر تن داشت، وارد مجلس شد در گوشه اي نشست. سپس امام جواد عليه السلام در حالي که پيراهني بلند پوشيده و عبائي بر دوش انداخته بود و کفش سفيدي در پاي داشت، وارد مجلس ‍ گرديد.

تمام افراد به احترام آن حضرت از جاي برخاستند، آن گاه عموي حضرت به طرف امام عليه السلام جلو آمد و پيشاني برادرزاده اش را بوسيد؛ بعد از آن، حضرت در جايگاه خويش روي يک کُرسي - که از قبل آماده شده بود - نشست.

تمام حُضّار از عظمت و هيبت حضرت، در آن سنين کودکي، در تعجّب و حيرت قرار گرفته بودند.

در همين اثناء، شخصي از جا برخاست و از عموي حضرت سؤ ال کرد: نظر شما درباره کسي که با حيواني نزديکي کند، چيست؟

عبداللّه پاسخ داد: دست راستش قطع مي شود و نيز حدّ شرعي بر او جاري مي گردد.

ناگاه امام جواد عليه السلام سخت ناراحت و خشمگين شد و با نگاهي به عمويش فرمود: اي عمو! از خدا بترس و تقوا داشته باش، خيلي خطرناک است آن موقعي در پيشگاه با عظمت خداوند متعال بايستي و بگويند: چرا چيزي را که نمي دانستي، اظهار نظر کردي؟!

عبداللّه عرضه داشت: مگر پدرت چنين نفرموده است؟

حضرت فرمود: از پدرم درباره شخصي که قبر زني را نبش نمايد و بشکافد و با آن مرده نزديکي کند سؤ ال شد؛ که پدرم در جواب فرمود: بايد دست راستش قطع شود و حدّ زنا بر او جاري گردد، چون که معصيت نسبت به زنده و مرده يکسان است.

در اين هنگام عبداللّه به خطاي خويش اعتراف کرد و گفت: اشتباه کردم، شما درست فرمودي، حقّ با جنابعالي است و من از درگاه خداوند پوزش‍ مي طلبم.

پس از آن، مردم که از اقشار مختلف اجتماع کرده بودند، با مشاهده اين جريان بر تعجّب و حيرت آن ها افزوده گشت ؛ و اظهار داشتند: اي مولا و سرور ما! چنانچه اجازه مي فرمائي، ما سؤ ال هاي خود را مطرح نمائيم و شما پاسخ آن ها را لطف فرمائيد؟

امام جواد عليه السلام فرمود: بلي، آنچه مي خواهيد سؤ ال مطرح کنيد، تا جوابتان را بگويم.

پس در همان مجلس، حدود سي هزار مسئله از حضرت سؤ ال کردند؛ و با اين که امام عليه السلام در سنين نُه سالگي بود، با بياني شيوا تمامي آن ها را پاسخ فرود.

خدایا! معذرت می خواهم برای وقت هایی که جلوی من، به یکی ظلم کردند، کمکش نرفتم. معذرت می خواهم برای وقت هایی که کسی به من لطف کرد، درست تشکر نکردم؛ یکی از من معذرت خواهی کرد، من او را نبخشیدم. معذرت می خواهم به خاطر آنهایی که کمک می خواستند، من نتوانستم آنها را به خودم ترجیح بدهم.

خدایا! مرا ببخش به خاطر وقت هایی که باید برای یک بنده خدایی کاری می کردم و نکردم. مرا ببخش به خاطر وقت هایی که مسائل خصوصی یک بنده خدایی را فهمیدم و سعی نکردم دیگران نفهمند. مرا ببخش به خاطر وقت هایی که گناهی آمد جلویم و من از آن دور نشدم.

خدایا! از اینها و همه کارهای شبیه این که کردم، معذرت می خواهم؛ عذرخواهی آدم پشیمان که امیدوار است این پشیمانی، دیگر نگذارد شبیه این اتفاق ها برایش بیفتد.

خدایا! بگذار همین پشیمانی من از کوتاهی ها، همین تصمیمم برای دوری از گناه ها، توبه من باشد؛ توبه ای که به خاطرش، تو مرا دوست داشته باشی. ای خدایی که توبه کارها را دوست داری!

صحیفه سجادیه

اقا سلام جمعه ی دیگر رسید ، رفت
آقا سلام جمعه ی دیگر رسید ، رفت

مردی که انتظار تورا می کشید رفت

آقا نیامدی و شبم عذر خواه توست

یک چند سالی ست که چشمم به راه توست

آقا نیامدی و نگاهم به روبرو ست

یعنی هنوز پشت و پناهم به روبروست

اینجا کسی به فکر غریبی یاس نیست

دستان پینه بسته به دنبال داس نیست!

اینجا درون چشم غزل خار کاشتند

بر شاخه های یاس تبرزین گذاشتند!

بابا بزرگ رفت ،نه اما نگفته بود

یعنی هنوز حرف دلش رانگفته بود…

” آقا هوای هجر نفس گیر می شود

دارد غروب آمدنت دیر می شود

هر عصر جمعه داغ دلم تازه می شود

از بس دلم برای تو دلگیر می شود

انسانیت به سمت تجدد مآبی ست

دارد گناه خاک فراگیر می شود

دنیا خلاصه شد به همین اسم و رسم ها

رنگ سپید آدمیت سیر می شود

مردان شهر حادثه خانه نشین شدند

نسل جوان مذهبیت پیر می شود

هر چند آشنای غمت نیستم ولی

دارد عروب آمدنت دیر می شود”

اینجا کجاست ؟وادی ما قلب خسته ها

آقا برس به داد دل این شکسته ها

مارا که باز مانده ی امواج خسته ایم

در اوج شعر خوانی خود دست بسته ایم

حالا فقط تویی و گل سرخ قالیم!

حالا فقط تو ماند ی و دستان خالیم

یک گوشه چشم از کرمت کم نمی کند

پشت مرا زیاد غمت خم نمی کند

آقا دوباره لحظه ی آخر رسیده ست

یعنی همینکه جمعه دیگر رسیده ست…

——————————————————-
علی بهاور
 

آيا حجاب مانع همه بزهکاري هاي اجتماعي است؟
با توجه به همين نکته، پاسخ اين اشکال و شبهه‌ي افرادي که براي ناکارآمد جلوه دادن حجاب و پوشش ظاهري، تخلفات بعضي از زنان با حجاب را بهانه قرار مي‎دهند آشکار مي‎گردد؛ زيرا مشکل اين عده از زنان، ضعف در حجاب باطني و فقدان ايمان و اعتقاد قوي به آثار مثبت حجاب و پوشش ظاهري است و قبلاً گذشت که حجاب اسلامي ابعادي گسترده دارد و يکي از مهم‌ترين و اساسي‏ترين ابعاد آن، حجاب دروني و باطني و ذهني است که فرد را در مواجهه با گناه و فساد، از عقايد و ايمان راسخ دروني برخوردار مي‌کند؛ و اساساً اين حجاب ذهني و عقيدتي، به منزله‎ي سنگ بناي ديگر حجاب‎ها، از جمله حجاب و پوشش ظاهري است؛ زيرا افکار و عقايد انسان، شکل دهنده‌ي رفتارهاي اوست.
البته، همان‎گونه که حجاب و پوشش ظاهري، لزوماً به معناي برخورداري از همه‌ي مراتب عفاف نيست، عفاف بدون رعايت پوشش ظاهري نيز قابل تصور نيست. نمي‎توان زن يا مردي را که عريان يا نيمه عريان در انظار عمومي ظاهر مي‎شود عفيف دانست؛ زيرا گفتيم که پوشش ظاهري يکي از علامت‎ها و نشانه‎هاي عفاف است، و بين مقدار عفاف و حجاب، رابطه‌ي تأثير و تأثّر متقابل وجود دارد. بعضي نيز رابطه‌ي عفاف و حجاب را از نوع رابطه‌ي ريشه و ميوه دانسته‌اند؛ با اين تعبير که حجاب، ميوه‌ي عفاف، و عفاف، ريشه‌ي حجاب است. برخي افراد ممکن است حجاب ظاهري داشته باشند، ولي عفاف و طهارت باطني را در خويش ايجاد نکرده باشند. اين حجاب، تنها پوسته‌ و ظاهري است. از سوي ديگر، افرادي ادعاي عفاف کرده و با تعابيري، مثل «من قلب پاک دارم، خدا با قلب‌ها کار دارد»، خود را سرگرم مي‌کنند؛ چنين انسان‎هايي بايد در قاموس انديشه‌ي خود اين نکته‌ي اساسي را بنگارند که درون پاک، بيروني پاک مي‌پروراند و هرگز قلب پاک، موجب بارور شدن ميوه‌ي ناپاکِ بي‌حجابي نخواهد شد