صدقه ارزشي

چگونه مي توان اخراج مالي را صدقه دانست و براي آن ارزش مادي و معنوي تعيين كرد؟
قرآن، زماني صدقه را ارزشي مي شمارد كه داراي شرايط خاص باشد. به اين معنا كه هر گونه اخراج مال و بخشيدن آن به ديگري نمي تواند مصداق صدقه باشد و بايد ارزش و آثاري را كه تبيين مي شود درپي داشته باشد. از اين رو خداوند در آيه 264 سوره بقره، ايمان به خدا و آخرت را شرط ارزشمندي صدقه مي شمارد و اگر صدقه به قصد تقرب الي الله باشد، آن را از بهترين كارها و ارزشمندترين امور مي داند (بقره آيه280و مجادله آيه12) بر اين اساس آن چه ملاك ارزش گذاري قرار مي گيرد حجم و مقدار صدقه نيست بلكه ارزشمندي صدقه به كيفيت و نيت شخص است.
(توبه آيه79)
همين شيوه ارزيابي است كه صدقه را در جايگاه بسيار متفاوت قرار مي دهد. اگر شخص با نيت تقرب و شكرگزاري از نعمت به صدقه دادن اقدام كند در جايگاه كسي قرار مي گيرد كه به عبادت صرف و محض پرداخته است. لذا خداوند در آيات 31 و 32 سوره قيامت، صدقه را در كنار نماز قرار مي دهد و همان كاركردهاي نماز را براي چنين صدقاتي برمي شمارد
خداوند صدقه دادن انسان ها مؤمن را نشانه اي از شكرگزاري شخص در برابر نعمت هاي الهي و پيروي از اوامر او مي شمارد (بقره آيه276). بنابراين نمي توان صدقه را تنها يك امر ساده و معمولي ارزيابي كرد بلكه مي بايست در راستاي عبوديت محض تحليل كرد.
از آن چه گفته شد مي توان به اين نتيجه گيري قطعي رسيد كه صدقه به معناي اخراج صرف مال نيست بلكه مراد از آن اخراج مال به قصد تقرب الي الله است. اين گونه است كه خداوند در آيه 18 سوره حديد و نيز 264 سوره بقره، اخلاص را به عنوان شرط ارزش گذاري صدقات برمي شمارد و هرگونه پاداش و تاثير و كاركردي را مبتني و منوط به اخلاص صدقه دهنده مي داند.
بنابراين، آن چه به معناي كاركردها و يا آثار مادي و معنوي و يا اخروي و دنيوي صدقات در ادامه مطلب مي آيد، در حقيقت تنها زماني است كه شرط اخلاص و تقرب در آن ملحوظ باشد.