انسان
زاهدترین انسان
ازهد الناس من اجتنب الحرام؛ شخصی که مرتکب حرام الهی نشود از جمله زاهدترین انسانهاست و در بیان دیگری این افراد را جز کوشاترین و پارساترین مردم قلمداد میفرمایند.
آیتالله بهجت، مانند سلف صالح خود، براساس آموزههای قرآن و اهل بیت(ع)، مهمترین توصیه اخلاقی و عملی را «اجتناب و دوری گزیدن از گناه» میدانستند. وقتی از ایشان درخواست نصیحت نمودند، فرمودند: نصیحتی از این، بالاتر نیست که انسان، تصمیم جدی بگیرد که اگر خداوند به او صد سال عمر هم داد، عالما و عامدا حتی یک آن، معصیت نکند. اگر چنین حالی واقعا برای او پیدا شد، خداوند او را کمک میکند و توفیق میدهد.
فقیه عارف، ملاحسینقلی همدانی، در نامهای به یکی از علمای تبریز مینویسد: آنچه این ضعیف از عقل و نقل استفاده نمودهام، این است که مهمترین چیزها برای طالب قرب، جد و جهد و سعی تمام در ترک معصیت است. تا این خدمت انجام ندهی، نه ذکرت، نه فکرت، به حال قلبت، فایدهای نخواهد بخشید. از همین جا فهمیدم که: محبت الهی را خواستن، در حالی که مرتکب معصیت هستی، جدا امری است فاسد. چون معصیت موجب نفرت است و نفرت با محبت، قابل جمع نیست.
پرهیزکارترین انسان
اتقی الناس من قال الحق فیما له و علیه؛ با تقواترین مردم کسی است که همواره حق و حقیقت را بگوید، چه به نفع او باشد و چه به زیان او.
امام علی(ع) فرمود: شبیهترین مردم به پیامبران شخصی است که به حق گویاتر و در عمل به آن بردبارتر باشد. و نیز نزدیکترین بندگان به خدا فردی است که به حق گویاتر باشد گرچه به زیان او باشد و در عمل به حق از همه بهتر باشد اگرچه آن را خوش ندارد.
امام علی(ع) خطاب به ابوذر غفاری وقتی که به منطقه ربذه تبعید میشد، فرمود: آرامش خویش را تنها در حق جستوجو کن و غیر از باطل چیزی تو را به وحشت و ترس نیندازد. همچنین تقوا، به راستگویی زنده و بالنده است. از صدق و راستی به عنوان، جامه دین، جامه یقین، بنیان مذهب و جامه حقیقت نام میبرند.