اعمال روز عید غدیر خم
 
 
 
 
در باب عید غدیر آمده است : روز عید غدیر عید الله الاکبر و عید آل محمّد (ص) است و در روایتی از امام صادق(ع) آمده است که از آنجناب پرسیده شد آیا مسلمانان را غیر از جمعه و فطر و قربان عیدی هست ؟

فرمودند: آری . عیدی هست که حرمتش از همۀ اعیاد بیشتر است .

راوی گفت : کدام عید است ؟

حضرت فرمودند : روزی است که پیامبر (ص) امیر المومنین علی (ع) را به جانشینی خود نصب فرمود و اعلام کرد : هر که من مولا و آقای اویم ، پس علی مولا و آقا و پیشوای اوست و آن روز هیجدهم ذی الحجه است .

راوی گفت : در آن روز چه کار باید انجام داد :

فرمود : باید روزه بدارید و عبادت کنید و محمد و آل محمد (ص) را یاد کنید و بر ایشان صلوات فرستید . رسول خدا (ص) ، علی (ع) را وصیّت کرد که این روز را عید گرداند و هر پیامبری به جانشین خویش وصیّت می کرد این روز را عید گرداند .

و در حدیثی از امام رضا (ع) خطاب به ابن ابی نصر بزنطی آ مده است که فرمود : ای پسر ابی نصر ! هر کجا که باشی بکوش روز عید غدیر نزد قبر مطهّر حضرت امیر المومنین حاضر شوی . به درستی که خداوند می آمرزد در این روز از هر مرد و زن مومن گناه شصت سال ایشان را؛ و از آتش دوزخ آزاد می کند دو برابر آنچه که در شبهای قدر و فطر و ماه رمضان آزاد کرده است و پرداخت یک درهم در این روز به برادران مومن برابر با هزار درهم در اوقات دیگر است ؛ و در این روز به برادران مومن خود نیکی و احسان کن و هر مرد و زن مومن را شاد گردان . به خدا سوگند اگر مردم فضیلت این روز را چنان که باید بدانند ، هر آینه فرشتگان با ایشان هر روز ده مرتبه مصافحه کنند .

برای این روز شریف اعمال زیادی وارد شده که ما به اختصار به بعضی از این اعمال اشاره می کنیم . (جهت تفصیل بیشتر به کتاب شریف مفاتیح الجنان مراجعه شود . )

1- روزه .

2- غسل کردن .

3- زیارت حضرت علی (ع) که یکی از آنها زیارت “امین الله” است .

4- خواندن دعای ” ندبه ” .

5- چون مؤمنی را ملاقات کند ، این تهنیت را بگوید : « الحمد الله الذی جعلنا من المتمسّکین بولایه امیر المومنین و الائمه المعصومین علیهم السلام . »

و برای این امور فضیلت بسیاری ذکر شده است :

پوشیدن لباس های نیکو ، زینت کردن ، استعمال بوی خوش ، شادی کردن و شاد نمودن شیعیان امیر المومنین ، گذشت از تقصیر شیعیان ، برآوردن حاجت آنان ، صله رحم ، اطعام اهل ایمان ، شکر و سپاس به خاطر نعمت بزرگ ولایت و …

عید غدیر خم از دیدگاه شیعه
 
 
 
 
از آغاز ذی‌القعده سال دهم هجری که آخرین سال زندگانی پیامبر بود ، به همه مناطق مسلمان‌نشین و ایل‌ها و قبیله‌های مسلمان عربستان خبر داد که وی در این ماه به مکه معظمه خواهد رفت و حج به‌ جای خواهد آورد و بدین‌ ترتیب بزرگ‌ترین اجتماع مسلمانان شکل گرفت ، که به حجةالوداع معروف است . با پایان حج محمد به سرعت دستور حرکت جهت اجتماع در غدیر خم را دادند . حتی ۱۲۰۰۰ از اهل یمن - که برای رفتن به وطن خود باید راه دیگری را می‌رفتند - به دستور او با کاروان مسلمانان همراه شدند . در میان راه مکه و مدینه در غدیر خم ، آیه قرآن فرو فرستاده شد :

« ای پیامبر ! آن چه را از سوی پروردگارت بر تو نازل شده [به مردم] برسان . اگر این کار را نکنی ، رسالت الهی را به انجام نرسانده‌ای و خداوند از مردم نگاهت خواهد داشت . »

در پی نزول این آیه ، پیامبر دستور داد همه کاروانیان در آن محل گرد هم آیند ، و در همان‌جا پیامبر خطابهٔ طولانی غدیر را ایراد کرد . برخی بخش‌های این سخنرانی - که به گفته شیعیان در معرفی مقام علی (ع) است - چنین است :

ای مردم ! بدانید که خداوند علی را ولی و امام شما قرار داده و اطاعت او را بر مهاجران و انصار و کسانی که به نیکی از آنان پیروی کنند ، و بر شهری و روستایی و عجم و عرب و آزاد و مملوک و بزرگ و کوچک و سفید و سیاه واجب کرده‌ است . آگاه باشید که «امیر المؤمنین» غیر از این برادرم کسی نیست و پیشوایی مؤمنان پس از من بر کسی جز او روا نخواهد بود . او جانشین من در امتم و پیشوای کسانی است که به من ایمان آورده‌اند و نیز جانشین من در تفسیر کتاب خدا است . خداوند دین شما را به واسطه امامت او کامل گردانید . به دستورات او گوش فرا دهید تا در سلامت بمانید و از او پیروی کنید تا هدایت شوید . ای مردم ! من « صراط مستقیم » ام ، که خداوند شما را به پیروی آن امر فرموده‌ است . آن‌گاه پس از من ، علی و پس از او ، فرزندانم از نسل او . من [از جانب خداوند] دستور یافته‌ام که از شما درباره آن‌چه که از سوی خداوند درباره علی امیرالمؤمنین و اوصیای پس از او آوردم ، بیعت بگیرم و دست شما را بفشارم . خداوند به من دستور داده که از زبان‌های شما در مورد آنچه بیان نمودم - راجع به علی امیر المؤمنین و امامانی که پس از او می‌آیند و از من و از اویند ، اقرار زبانی بگیرم و چنان که خبرتان دادم ، نسل من از صلب علی است . همگی بگویید : شنیدیم و اطاعت می‌کنیم و خرسندانه - در مقابل آن چه از سوی پروردگار ما و خویش دربارهٔ امامت علی امیرالمؤمنین و امامانی که از صلب او به دنیا می‌آیند ، به ما رساندی - سر تسلیم فرود می‌آوریم . بر این باور زنده‌ایم و با آن می‌میریم و با آن [در قیامت] محشور می‌شویم . تغییر نمی‌دهیم و تبدیل و انکار نمی‌کنیم ، تردید به دل راه نمی‌دهیم و از این باور برنمی‌گردیم و پیمان نمی‌شکنیم .

پس از پایان خطابه ، این آیه بر پیامبر فرو فرستاده شد :

امروز کافران از دین شما ناامید شدند . پس از آنان نهراسید و از من (پروردگار) بترسید . امروز دینتان را برایتان کامل کردم و نعمتم را بر شما تمام داشتم و اسلام را به‌ عنوان دینتان پسندیدم .

مراسم بیعت مسلمانان با پیامبر (ص) و علی (ع) سه روز طول کشید و حتی بانوان با قراردادن دست خود در ظرف بزرگ آبی که در سوی دیگر آن در درون خیمه ، دست علی (ع) قرار داشت ، بیعت خود را اعلام می‌کردند .

در دیدگاه شیعه ، منافقین که گروه قابل‌توجهی را تشکیل می‌دادند ، در ماجرای غدیر و به اراده الهی ، نتوانستند نیات خود را آشکار و عملی کنند ؛ اما در میان جمعیت شبهه‌ افکنی‌هایی نسبت به اقدام پیامبر انجام می‌دادند و شخصی به نام «حارث فهری» را تحریک کردند تا نزد رسول بیاید و برخلاف همه تصریحات حضرت در ضمن خطبه ، سؤال کند که آیا آن چه درباره علی بن ابی طالب گفتی از جانب پروردگار بود یا از جانب خود ؟ پیامبر در پاسخ فرمودند : « خداوند به من وحی کرده‌ است و واسطه میان من و خدا جبرئیل است و من اعلام‌کننده پیام خدا هستم و بدون اجازهٔ پروردگارم ، خبری را اعلام نمی‌کنم . »

محمد حسین طباطبایی مفسر شیعه در کتاب تفسیر المیزان جلد پنجم ذیل این آیه (سوره مائده آیه ۳) شأن نزول آن را واقعهٔ غدیر خم می‌داند .

اومدم دعا کنم تا که بیای
هی خداخدا کنم تا که بیای
بعداز این میخوام که همراه دعا
دوری از خطا کنم تا که بیای
***
اومدم بگم منو نگا کنی
تو نمازشب برام دعا کنی
اومدم که التماست بکنم
نشه یک لحظه منو رها کنی
***
اگه تو بیای آقا بهار میاد
تو دل منتظرات قرار میاد
یه روز عاشقات بهم خبر میدن
آقامون داره با ذوالفقار میاد
***
میای و لبارو خندون می کنی
مهربونی رو فراوون می کنی
شب انتظار دیگه تموم میشه
میای و دردا رو درمون می کنه
***
میای و غم از تو سینه می بری
میاری صفا و کینه می بری
کاشکی که زنده باشیمو ببینیم
که میای مارو مدینه می بری
***
میای و با چشمای تر میخونی
میای از غربت حیدر میخونی
چه قیامتی میشه وقتی آقا…
برا ما روضه ی مادر میخونی
***
کاشکی از باغ خزونت بخونی
از عموی مهربونت بخونی
ما چقد لطمه بصورت می زنیم
وقتی که از عمه جونت بخونی

سخنان امام هادی (ع)
محمد بن هارون گوید : به امام هادی (ع) عرض کردم : از پدران شما برای ما نقل شده که زمانی بر مردم می آید که هیچ چیز کمیاب تر از برادری مونس و همدم یا کسب درهمی از راه حلال نباشد.امام (ع) در جوابم فرمود : انسان کمیاب موجود است ولی تو در زمانی هستی که هیچ چیز سخت تر از به دست آوردن مال حلال و برادر دینی نیست. ( بحارالانوار جلد 103 صفحه 10 حدیث 43)

«««««»»»»»

 فروتنى‌ آن‌ است‌ كه‌ با مردم‌ چنان‌ كنى‌ كه‌ دوست‌ دارى‌ با تو چنان‌ باشند. (المحجة‌ البيضاء ، ج‌ 5 ، ص‌ 225)

«««««»»»»»

 براى‌ خداوند بقعه‌هايى‌ است‌ كه‌ دوست‌ دارد در آنها به‌ درگاه‌ او دعا شود و دعاى‌ دعاكننده‌ را به‌ اجابت‌ رساند ، و حائر حسين‌  عليه السلام يكى‌ از آنهاست‌. (تحف‌العقول‌ ، ص‌ 510)

«««««»»»»»

 هر كس‌ از خدا بترسد ، مردم‌ از او بترسند ، و هر كه‌ خدا را اطاعت‌ كند ،از او اطاعت‌ كنند ، و هر كه‌ مطيع‌ آفريدگار باشد ، باكى‌ از خشم‌ آفريدگان‌ ندارد ، و هر كه‌ خالق‌ را به‌ خشم‌ آورد ، بايد يقين‌ كند كه‌ به‌ خشم‌ مخلوق‌ دچار مى‌شود. (تحف‌ العقول‌ ، ص‌ 510)

«««««»»»»»

كسى‌ كه‌ چهل‌ روز گوشت‌ نخورد بد خلقى‌ پيدا كند ، و كسى‌ كه‌ چهل‌ روز پى‌ در پى‌ نيز گوشت‌ بخورد اخلاقش‌ بد مى‌شود.(بحار الانوار + ج‌ 56 ، ص‌ 326)

«««««»»»»»

به‌ راستى‌ كه‌ خدا ، جز بدانچه‌ خودش‌ را وصف‌ كرده‌ ، وصف‌ نشود . كجا وصف‌ شود آنكه‌ حواس‌ از دركش‌ عاجز است‌ ، و تصورات‌ به‌ كنه‌ او پى‌ نبرد ، و در ديده‌ها نگنجد ؟ او با همه‌ نزديكيش‌ دور است‌ و با همه‌ دورى‌اش‌ نزديك‌ . كيفيت‌ و چگونگى‌ را پديد كرده‌ ، بدون‌ اينكه‌ خود كيفيت‌ و چگونگى‌ داشته‌ باشد . مكان‌ را آفريده‌ بدون‌ اينكه‌ خود مكانى‌ داشته‌ باشد . او از چگونگى‌ و مكان‌ بر كنار است‌ . يكتاى‌ يكتاست‌ ، شكوهش‌ بزرگ‌ و نامهايش‌ پاكيزه‌ است‌. (تحف‌ العقول‌ ، ص‌ 510)

«««««»»»»»

 هر كه‌ بر طريق‌ خداپرستى‌ محكم‌ و استوار باشد ، مصائب‌ دنيا بر وى‌ سبك‌ آيد ، گر چه‌ تكه‌ تكه‌ شود.(تحف‌ العقول‌ ، ص‌ 511)

«««««»»»»» 

 اگر بگويم‌ كسى‌ كه‌ تقيه‌ را ترك‌ كند مانند كسى‌ است‌ كه‌ نماز را ترك‌ كرده‌ ، راست‌ گفته‌ام‌. (تحف‌ العقول‌ ، ص‌ 511)

«««««»»»»»

 شخص‌ شكرگزار ، به‌ سبب‌ شكر ، سعادتمندتر است‌ تا به‌ سبب‌ نعمتى‌ كه‌ باعث‌ شكر شده‌ است‌ . زيرا نعمت‌ كالاى‌ دنياست‌ و شكرگزارى‌ ، نعمت‌ دنيا و آخرت‌ است‌ . (تحف‌ العقول‌ ، ص‌ 512)

«««««»»»»»

 خداوند دنيا را سراى‌ امتحان‌ و آزمايش‌ ساخته‌ و آخرت‌ را سراى‌ رسيدگى‌ قرار داده‌ است‌ ، و بلاى‌ دنيا را وسيله‌ ثواب‌ آخرت‌ ، و ثواب‌ آخرت‌ را عوض‌ بلاى‌ دنيا قرار داده‌ است‌. (تحف‌ العقول‌ ، ص‌ 512)

«««««»»»»»

 ستمكار بردبار ، بسا كه‌ به‌ وسيله‌ حلم‌ و بردبارى‌ خود از ستمش‌ گذشت‌ شود و حقدار نابخرد ، بسا كه‌ به‌ سفاهت‌ خود ، نور حق‌ خويش‌ را خاموش‌ كند. (تحف‌ العقول‌ ، ص‌ 512)

منبع:تحف‌ العقول‌-بحار الانوار-المحجة‌ البيضاء

قالَ عليه السلام : لا تَطْلُبِ الصَّفا مِمَّنْ كَدِرْتَ عَلَيْهِ، وَلاَ النُّصْحَ مِمَّنْ صَرَفْتَ سُوءَ ظَنِّكَ إ لَيْهِ، فَإ نَّما قَلْبُ غَيْرِكَ كَقَلْبِكَ لَهُ.
ترجمه :
فرمود: از كسى كه نسبت به او كدورت و كينه دارى ، صميّميت و محبّت مجوى .
همچنين از كسى كه نسبت به او بدگمان هستى ، نصيحت و موعظه طلب نكن ، چون كه ديدگاه و افكار ديگران نسبت به تو همانند قلب خودت نسبت به آن ها مى باشد.