14 اعجاز علمي در قرآن

در باب اعجاز قرآن از نگاه علوم روز نمونه هايي را در قلمروهاي گوناگون انسان، حيوانات، غذا و… ذکر کرديم، در نوشتار حاضر با رويکردي موردپژوهانه به تبيين مواردي ديگر از اعجاز قرآن در پاره اي از مظاهر عالم هستي خواهيم  پرداخت.

1. جاذبه ي زمين

قرآن، هزار و اندي سال قبل از نيوتن از جاذبه ي زمين خبرداده است:

« زمين را جذب كننده آفريديم.» مرسلات/ 25

در دهها تفسير كه پيش از ولادت نيوتن نوشته شده، تصريح گرديده، كه (كِفات) به معناي جذب كردن است.

درعصري كه همه، خورشيد را ثابت مي دانستند، قرآن فرموده است: « خورشيد به سوي آرامگاه خودش د ر حركت است.» يس / 38
2. حركت انتقالي زمين [ گردش زمين به دور خورشيد]

قرآن در حدود هزار سال پيش از گاليله كه با نظر خود زمين را از مركزيت جهان هستي در آورد به صراحت گفته است: « به كوهها نگاه مي كني، خيال مي كني كه در يك جا ايستاده اند، د رحاليكه مانند ابرها درحركتند.» نمل/ 88قرآن كريم در اين مورد اشارات فراواني دارد و از زمين با تعبيراتي مثلِ گهواره (طه / 53) و شتر راهوار ( ملك/15) ياد كرده است.

3. انبساط عالم

قرآن، 13 قرن پيش از ولادت 0لومتر)، از انبساط عالم خبر داده است: « آسمان را به قدرت خود آفريديم و هر لحظه، آن را گسترش مي دهيم.» ( ذاريات/ 47)4. ستونهاي نامرئي ( جوّ كره ي زمين)

قرآن در مورد اين ستونها مي فرمايد: « خداوند آسمان را بدون ستوني كه آن را ببينيد، برافراشت.» رعد/ 2 - لقمان / 10

هنگامي كه از امام رضا « عليه السلام» پرسيدند: مگر آسمان ستون دارد؟ فرمود: بله، در آنجا ستونهايي است كه شما نمي بينيد. شيخ طوسي هزار سال پيش در تفسير خود فرموده است:

قرآن نگفته ( بدون ستون)، بلكه فرموده است: (بدون ستون مرئي)

تفسير تبيان؛ ج 6، ص 213

5. حركت ستارگان

زماني كه دانشمندان به پيروي از هيئت بطلميوس، همه ي ستاره ها و سياره ها را ثابت مي دانستند، قرآن، با تعبير « حركت در مداري شناور» از آنها ياد كرده است. انبياء/336. حركت خورشيد

درعصري كه همه، خورشيد را ثابت مي دانستند، قرآن فرموده است: « خورشيد به سوي آرامگاه خودش د ر حركت است.» يس / 387. زوجيت گياهان

« (لينه) گياه شناسِ سوئدي، در اواسط قرن18 ميلادي كشف كرد كه در گياهان نيز جنس نر و ماده وجود دارد، اما اين موضوع، محافل كليسا را خشمگين ساخت و كتابهاي او را به عنوان كتب ضلال معرفي كردند.» دانستيهاي جهان علم ص 241 .اما قرآن، در بيش از ده آيه از زوجيت گياهان بحث كرده است. مثلاً : شعرا/ 7 – لقمان/10 « و از آسمان آبي فرو فرستاديم و به وسيله ي آن جفتهايي از گياهان گوناگون رويانديم.»

8. تسخير فضا

قرآن كريم، 14 قرن پيش از آنكه ( يوري گاگارين) هوس سفر فضايي را در سر بپروراند، از سفر فضايي بحث كرده و نويد موفقيت داده است. آنجا که مي فرمايد:يا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ إِنِ اسْتَطَعْتُمْ أَنْ تَنْفُذُوا مِنْ أَقْطَارِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ فَانْفُذُوا لَا تَنْفُذُونَ إِلَّا بِسُلْطَانٍ(الرحمن/33)

اي گروه جن و انس! اگر مي‌توانيد از مرزهاي آسمانها و زمين بگذريد، پس بگذريد، ولي هرگز نمي‌توانيد، مگر با نيرويي (فوق العاده)!

9. موجودات زنده در جهان بالا

بشر امروز در كُرّاتِ ديگر به جستجوي موجود زنده مي پردازد و تاكنون اطلاعات قانع كننده ايي بدست نياورده است، در صورتي كه قرآن 15 قرن قبل، به صراحت از وجود موجودات زنده در آنجا، خبر داده است: « از نشانه هاي قدرت خدا، آفرينش آسمان و زمين و پراكندن جنبده در آن دو مي باشد.» شوري 2910. همبستگي آسمان و زمين

ساختمان آفرينش از (گاز) تشكيل شده و سپس به (سديم) تقسيم گرديد و يكي از نتايج اين تقسيم منظومه شمسي ما مي باشد.يكي از بهترين دلائلي كه مي رساند اين كرات همبستگي داشته اند، اين است كه در خورشيد بيش از 67 عنصر وجود دارد كه عين آن عناصر در زمين نيز ديده مي شود.

همچنين، عناصر سنگهاي آسماني كه از آسمان داخل زمين مي شوند، همان عناصري است كه ساختمان زمين را در بر گرفته است.

خداوند اين همبستگي را در قرآن كريم بيان فرموده است:

« آسمان و زمين قبلاً به هم متصل بودند و ما آنها را از همديگر جدا كرديم.» انبياء / 30

11. توده هاي گاز

دكتر ونول لاتيمار، آسمان شناس معروف مي گويد:« زمين و ستارگانِ ديگر، از توده هاي ابري، تكوين يافته اند و اين ابر از ذرات سختي پديد آمده كه حجمش 10 هزار برابر از حجم كره ي زمين بزرگتر بود.»

قرآن اين حقيقت را به اين صورت بيان فرموده است:

«خداوند اراده كرد خلق كند آسمان را، حال آن كه آسمان، توده ي گاز و دود بود.» فصلت / 11

12. برخورد الكتريسيته

(فرانكلين) ثابت كرد كه ابرها داراي بار الكتريسيته هستند و همان طوري كه منفي و مثبت همديگر را جذب مي كنند، منفي با منفي و مثبت  با مثبت، همديگر را دفع مي كنند و اين دفع كردن باعث مي شود ابرها از هم دور شوند، لكن خداوند، بوسيله ي بادها، ابرها را به هم نزديك مي سازد تا منفي و مثبت همديگر را جذب كرده و تولد باران نمايند.در قرآن آياتي وجود دارد كه تنها با مسئله ي كروي بودن زمين تطبيق مي كند، از جمله: « به آن جمعيت كه تضعيف شده بودند، مشرقها و مغربهاي پر بركت زمين را ، ارث داديم.» اعراف / 137
اين مطلب در قرآن كريم بيان شده است:

« آيا نمي بيني خداوند، ابرها را به آساني حركت مي دهد، بعد آنها را به هم تركيب مي نمايد، سپس بر روي هم انباشته مي كند، آنگاه باران را از لابلاي آنها خارج مي سازد.» نور/ 43

13. نبودن اكسيژن در بالاي جو

از جمله روشهاي تربيتي قرآن اين است كه، با بيان « مثل » زمينه را براي تعليم اصول عقايد، آماده مي كند.

امروز ثابت شده كه هر اندازه انسان به سمت آسمان برود، هوا رقيق تر شده و در اثر نبودن اكسيژن، تنفس مشكل مي گردد.

قرآن اين مطلب را در قالب مثال بيان فرموده است:

« پس خداوند، كسي را كه مي خواهد هدايت نمايد، سينه ي او را براي پذيرفتن اسلام باز مي كند و كسي را كه گمراه مي نمايد، سينه ي او را تنگ مي كند و در فشارقرار مي دهد، مانند كسي كه به آسمان مي رود. » انعام 125

14.كروي بودن زمين

در قرآن آياتي وجود دارد كه تنها با مسئله ي كروي بودن زمين تطبيق مي كند، از جمله: « به آن جمعيت كه تضعيف شده بودند، مشرقها و مغربهاي پر بركت زمين را ، ارث داديم.» اعراف / 137اين تعبير تنها با كروي بودن زمين مي سازد، زيرا اگر فرض بگيريم كه زمين مسطح است، در اين صورت يك مشرق و يك مغرب بيشتر نخواهد داشت ؛ اما اگر زمين را كروي فرض نمائيم، هر نقطه ايي از زمين براي نقاط شرقي آن، (غرب) خواهد بود و براي نقاط غربي آن، (شرق) خواهد بود.

برگرفته از: پايگاه ام الکتاب

اهمیت نماز صبح

۱- نماز صبح مشهود ملائکه است.

قرآن مجید:نماز فجر(نماز صبح) مشهود ملائکه است(بنی اسرائیل/آیه۷۷) گر چه تمام نمازها مشهود ملائکه است ولی نماز صبح در این وادی از ویژگی خاصی بهره مند است. در روایات اسلامی آمده که : ((نماز صبح از میان نمازها این امتیاز دارد که ملائکه شب و ملائکه روز آن را مشاهده می کنند. زیرا نماز صبح اگر در اول وقت خود انجام شود دقیقاً در لحظه ای انجام شده است که ملائکه شب جای خود را به ملائکه روز می دهند. و هر دو گروه از فرشتگان شاهد اقامه آن خواهند بود. بنابراین نماز صبح که در اول وقت خوانده شود در دو پرونده ثبت می شود.)) (وسایل شیعه/ج۳/ص۱۵۶/بحار/ج۸/ص۷۳)
۲- نماز صبح را با لباس زیر نخوانید

((استادشهید مطهری اهمیت ویژه و فوق العاده ای برای نماز قائل بودند.ایشان هرگز با لباس خانه نماز نمی خواند، مخصوصاً نماز صبح را.))
ما که از رختخواب بیرون می آییم با همان لباس زیر نماز صبح را می خواهیم اما ایشان به هنگام نماز، لباس می پوشیدند عمامه به سر می گذاشتند و خودشان را برای نماز آراسته می کردند.شاید این کار بدین سبب بود که، می خواستند از همان آغاز صبح که لباس می پوشیدند آمادگی روحی پیدا کنند یعنی ((من می خواهم کاری انجام دهم که سرسری نیست.این حالت آمادگی قبل از نماز مسلماً تاثیر روحی بسزایی دارد.))
۳- مواظب نماز صبح باشید

رسول خدا: کسی که نماز صبح نخواند قرآن از او بیزار است.
هرکه نماز ظهر بجا نیاورد پیامبران الهی از او بیزارند.
هرکه نماز عصر را ترک کند فرشتگان از او بیزار است.
هرکه نماز مغرب نخواند دین از او بیزار است.
هرکه نماز عشارا ترک کند خدای جهان از او بیزار است.(اسرار الصلوه/ص۳۴)
۴- نماز صبح را منافقین دوست ندارند

رسول خدا: نماز صبح و نماز عشا سنگین ترین نمازها در نظر منافقین است. (مستدرک وسایل/ج۱/ص/۱۸۳)
۵- حاجات مهم را بعد از نماز صبح از خدا بخواهید

روایت شده است که ((حاجات مهم خود را در نماز صبح از خداوند مسالت نمایید.))
امام حسن مجتبی(علیه السّلام) می فرماید:از رسول خدا شنیدم که فرمود: هرکس نماز صبح بگذارد آن نماز بین او و آتش دوزخ دیواری ایجاد می کند.
۶- از رحمت خدا دور نشوید

حضرت مهدی(علیه السّلام) به یک از مشتاقان دیدارش که به زیارت آن حضرت موفق شده بود دوباره فرمود: از رحمت خدا دور است کسی که نماز صبح را چندان تاخیر بیندازد تا ستاره ها ناپدید شوند و نماز مغرب را به حدی تاخیر بیندازد تا ستاره ها ظاهر شوند.(حق الیقین/ص۳۰۲)
۷- نماز صبح به جماعت

رسول خدا چون شنید تعدادی از مسلمین در نماز جماعت صبح حضور ندارند فرمود: اگر آنها از ثواب زیاد نماز جماعت صبح و عشا خبر داشتند مانند راه رفتن کودکان شیرخوار، خود را به نماز جماعت می رساندند(بهترین پناهگاه/ص۹۴)
اسحاق ابن عمار از امام صادق(علیه السّلام) سوال کرد که : خبر ده ما را از برترین وقت برای نماز صبح.امام فرمود:هنگام طلوع فجر
چون خداوند می فرماید: اِنّ قران الفجر کانَ مشهوداً(اسرا ۷۸)
یعنی نماز صبح را ، فرشته روز و فرشته شب هر دو مشاهده می کنند. پس هرگاه بنده نماز صبح را با طلوع فجر بخواند،دو مرتبه پاداش نوشته می شود،هم فرشته صبح می نویسد و هم فرشته شب.(ثواب الاعمال/ص۸۵)
۸- ای بی خبرها برخیزید

و در روایتی آمده که حضرت امام حسین(علیه السّلام) در کودکی تعابیر زیباییدر مورد پرندگان داشتند و در مورد خروس می فرمودند: خروس در موقع اذان فریاد می زند: قوموا ایها الغافلون ، قوموا ایها الغافلون
یعنی ای بی خبرها برخیزید، ای بی خبرها برخیزید.
هنگام سپیده دم خروس سحری دانی که چرا همی کند نوحه گری
یعنی که نمودنددر آینه ی صبح کز عمر شبی گذشت و تو بی خبری
حکایت

۱- امام حسن عسکری(علیه السّلام) :ابتدا نماز صبح بخوانم

هنگامی امام حسن عسکری(علیه السّلام) در بستر بیماری بود و آخرین لحظات عمر شریفش را سپری می کرد مقداری دارو جوشانده خدمت حضرت آوردند تا میل کند.فرمود: ((وقت نماز صبح است. اول مقداری آب بیاورید تا وضو بگیرم و نماز بخوانم.))آب آوردند و امام وضو گرفت و نماز صبح را بجا آورد و لحظاتی بعد روح مقدسش به عالم بقا پرواز کرد.(منتهی الامال /ج۲/ص۴۱۲)
رسول خدا(صلّی الله علیه و آله و سلّم) :هنگامی که آفتاب طلوع می کند کافران و آفتاب پرستان در برابر آن به سجده می افتند و خداوند نماز صبح را بر امت من واجب فرموده تا پیش از آنکه کافران،آفتاب و شیطان را سجده کنند امتم در برابر خداوند متعال سجده کنند. (تفسیر ابوالفتوح رازی /ج۱/ص۱۶۱)
۲- استخاره بد آمد

مردی تصمیم داشت به سفر تجارت برود خدمت امام صادق(علیه السّلام) که رسید درخواست استخاره ای کرد، استخاره بد آمد، آن مرد نادیده گرفت و به سفر رفت اتفاقاً به او خوش گذشت و سود فراوانی هم برد امام از آن استخاره در تعجب بود پس از مسافرت خدمت امام رسید و عرض کرد:
یابن رسول الله ! یادتان هست چندی قبل از خدمت شمارسیدم برایم استخاره کردید و بد آمد، استخاره ام برای سفر تجارت بود به سفر رفتم و سود فراوانی کردم به من خوش گذشت.
امام صادق(علیه السّلام) تبسمی کرد و به او فرمود: (در سفری که رفتی یادت هست در فلان منزل خسته بودی نماز مغرب و عشایت را خواندی شام خوردی و خوابیدی و زمانی بیدارشدی که آفتاب طلوع کرد و نماز صبح تو قضا شده بود؟
عرض کرد آری . حضرت فرمود: اگر خداوند دنیا و آنچه را که در دنیاست به تو داده بود جبران آن خسارت (قضا شدن نماز صبح) نمی شد. (جهاد با نفس/ج۱/ص۶۶)
۳- امام خمینی و نماز صبح

شبی بعد از دستگیری در مسیر راه به سمت تهران به سربازان گفتم:نماز صبح نخوانده ام و یک جایی نگه دارید که من وضو بگیرم.
گفتند ما اجازه نداریم. گفتم شما که مسلح هستید من اسلحه ای ندارم ضمنا چند نفر هستید من تنها هستم کاری نمی توانم بکنم.گفتند ما اجازه نداریم. فهمیدم مه فایده ای ندارد.
گفتم خوب اقلاً نگه دارید تا من تیمم کنم گوش کردند و ماشین را نگه داشتند و اجازه پیاده شدن به من ندادند.
من همین طور که توی ماشین مامورین نشسته بودم از توی ماشین خم شدم و دست خود را به زمین زدم و تیمم کردم نمازی که خواندم پشت به قبله بود چرا که از قم به تهران می رفتیم و قبله در جنوب بود نماز با تیمم و پشت به قبله و ماشین در حال حرکت این طور نماز خودم را خواندم شاید همین دو رکعت نماز من مورد رضای خدا واقع شود. (امام در سنگر نماز/ص۱۳)
۴- حضرت علی(علیه السّلام) و محراب کوفه

حضرت مولی الموحدین امیر مومنان علی(علیه السّلام) اولین شهید محراب در تاریخ اسلام هستند.
آن حضرت سحرگاه روز ۱۹ ماه رمضان سال ۴۰ هجری در محراب مسجد کوفه هنگام نماز صبح با ضربت شمشیر زهرآلود ابن ملجم مرادی مجروح و در ۲۱ رمضان مظلومانه به شهادت رسیدند.
امام حسن مجتبی(علیه السّلام) فرمودند: آنگاه که پدرم امام علی(علیه السّلام) در آستانه شهادت قرار گرفت رو به من کرد و فرمود:
فرزندم ! تو را وصیت می کنم به نماز اول وقت.(میزان الحکم/ج۴/ص۳۵۳۹)
روایت است که حضرت علی(علیه السّلام) در آستانه شهادت ۳ مرتبه درباره نماز سفارش کرد و فرمود : نماز ، نماز ، نماز (مستدرک الوسایل/ج۳/ص۳۰)
وقتی که حضرت را پس از ضربت خوردن از مسجد به خانه بردند، نگاه به طلیعه ی فجر افکند و فرمود: ای صبح تو شاهده باش که علی را فقط اکنون( به اجبار) دراز کشیده می بینی!
منبع: پایگاه اطلاع رسانی سبطین

دروغ از منظر قرآن و روايات

علت اصلي دروغ ، عقده حقارت و خود کم بيني انسان دروغگو است

دروغ از بدترين معايب، زشت ترين گناهان و منشأ بسياري از مفاسد است و بالطبع از کارهاي زشت و ناپسند و عادت به آن از رذايل اخلاقي و از گناهان کبيره است و تا ضرورت و مصلحت مهمي در ميان نباشد ، دروغ گفتن جايز نمي باشد.

دروغ در دنيا و آخرت انسان را از رحمت الهي محروم مي کند و در ميان مردم بي اعتبار مي نمايد و اعتماد عمومي را سلب و جامعه را به بيماري نفاق دچار مي سازد و از آفات زبان و خراب کننده ايمان است.

علت اصلي دروغ ، عقده حقارت و خود کم بيني انسان دروغگو است و اين يکي از نکات رواني است که به عنوان روانشناسي اخلاقي در کلمات معصومين به آن اشاره شده است.

سرچشمه دروغ نيز گاهي به خاطر ترس از فقر، پراکنده شدن مردم از دور او ، از دست دادن موقعيت و مقام و زماني نيز به خاطر علاقه شديد به مال و جاه و مقام و …است که شخص از اين وسيله نامشروع براي تامين مقصود خود کمک مي گيرد.

ابزار بسياري از گناهان دروغ است اينکه افراد دروغگو بدبيني و سوء ظن خاصي نسبت به همه کس و همه چيز دارند ، با دروغ خود را بزرگ جلوه مي دهند، با دروغ هزار گونه تملق مي گويند و يکي از راههاي درمان دروغ اين مي باشد که قبل از هر چيز بايد مبتلايان را به عواقب دردناک و آثار سوء معنوي و مادي آن متوجه ساخت و نيز بايد بايد متوجه ساخت که اگر چه دروغ در پاره اي از موارد نفع شخصي دارد ولي نفعش بسيار آني و زودگذر است و يکي ديگر از موثرترين راههاي درمان دروغ پرورش شخصيت در افراد و کوشش براي تقويت پايه هاي ايمان در دل آنان است و بايد محيط هاي تربيتي و معاشرتي مبتلايان را از وجود افراد دروغگو پاک کرد تا تدريجا طبق اصل محاکات و تاثيرپذيري محيط وجود آنها از اين رذيله پاک گردد.

در سراسر جهان هستي قانون صداقت و صراحت و حقيقت جاري است . هر چند به حسب ظاهر در عالم هستي تضادها و تعارض هايي ديده مي شود ولي دروغ و خيانت در طبيعت اصلا وجود ندارد. اصولا حقايق ناب را در طبيعت و هستي بايد جستجو کرد و از زبان آفرينش بايد شنيد. مگر جز اين است که تمام قوانين علمي و فلسفي برداشتي است نسبي از جهان هستي و قوانين حاکم بر آن و طالبان حقيقت همه و همه در اسرار هستي مي انديشند و از آن الهام مي گيرند و جز با هستي و قوانين حاکم بر آن سروکاري ندارند؟

خلاصه کلام آنکه بناي خلقت و طبيعت بر حقيقت و راستي استوار است ، لکن اين انسان ظالم و ستمکار است که حق را با باطل به هم آميخته و آن را وارونه جلوه مي دهد، زيرا باطل محض را نمي شود به مردم ارائه داد که طبع حقيقت جوي مردم خود به خود آن را دفع مي کند.

خداوند سبحان چه با زبان تکوين و چه با زبان تشريع با صداقت و راستي با بندگانش سخن مي گويد و مي فرمايد که صداقت براي شما بهتر است. علي(ع) در نهج البلاغه مي فرمايند« ولکن يُوخَذُ مِن هذا ضِغثٌ و من هذا ضغث فَيُمزجان …»(1) مردم قسمتي از حق و قسمتي از باطل را گرفته و در هم مي آميزند و از اين راه ، باطل را به خورد مردم مي دهند.

يکي از محرمات و آفت هاي خطرناک زبان، دروغ گفتن است و دروغ از گناهان کبيره مي باشد.(2)

 ابزار بسياري از گناهان دروغ است

معناي دروغ
کذب بر وزن وِزر و کَتِف به معني دروغ گفتن مي باشد. صحاح و قاموس و اقرب و … هر دو وزن را مصدر گفته اند ولي استعمال قرآن نشان ميدهد که کذب بر وزن وزر مصدر است.(3)

کذب بر وزن کَتِف اسم مصدر است به معني دروغ مثل « يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِب‏» (4) چون کذب مفعول به يفترون است لذا اسم است نه مصدر يعني بر خدا دروغ مي بندند.

 تکذيب آن است که ديگري را به دروغ نسبت دهي و بگويي دروغ مي گويد.

 کذّاب مبالغه است يعني بسيار دروغگو« إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ كَذَّاب(5)» .

 کاذبه مصدر است مثل عاقبه ، عافيه و باقيه« إِذا وَقَعَتِ الْواقِعَةُ - لَيْسَ لِوَقْعَتِها كاذِبَة»(6)

 کذب در لغت به معناي عدم مطابقت است و همانگونه که سخن به دروغ متّصف مي شود اعتقاد و عمل هم به آن متّصف مي گردد. گمان و اعتقاد مخالف با واقع دروغ است ، همانگونه که عمل مخالف با سخن و وعده نيز دروغ است.(7)

دروغ از منظر آيات و روايات:
آيات و روايات بسياري در زمينه زشتي دروغ سخن مي گويند و آيات تکان دهنده اي حتي دروغگ را در رديف کافران و منکران آيات الهي مي شمارند.

« إِنَّما يَفْتَرِي الْكَذِبَ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِآياتِ اللَّهِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْكاذِبُون‏»(8) گرچه در اين آيه دروغ و افترا بر خدا و پيامبر است ولي به هر حال زشتي دروغ اجمالا در اين آيه مجسم شده است و در تعليمات اسلام به مساله راستگويي و مبارزه با کذب و دروغ فوق العاده اهميت داده شده است که نمونه هاي آن را در زير مي آوريم.

 دروغ سرچشمه همه گناهان
در روايات اسلامي دروغ به عنوان ” كليد گناهان” شمرده شده است، على (ع) مى‏ فرمايد: « الصدق يهدى الى‏ البر، و البر يهدى الى الجنة»(9) ” راستگويى دعوت به نيكوكارى مى‏ كند، و نيكوكارى دعوت به بهشت".

در حديثى از امام باقر( ع) مى‏خوانيم:« ان اللَّه عز و جل جعل للشر اقفالا، و جعل مفاتيح تلك الاقفال الشراب، و الكذب شر من الشراب» “(10) خداوند متعال براى شر و بدى، قفلهايى قرار داده و كليد آن قفلها شراب است (چرا كه مانع اصلى زشتيها و بديها عقل است و مشروبات الكلى عقل را از كار مى‏اندازد) سپس اضافه فرمود: دروغ از شراب هم بدتر است” .

امام حسن عسكرى (ع) مى‏فرمايد: «جعلت الخبائث كلها فى بيت و جعل مفتاحها الكذب»(11)” تمام پليديها در اطاقى قرار داده شده، و كليد آن دروغ است” .

رابطه دروغ و گناهان ديگر از اين نظر است كه انسان گناهكار هرگز نمى ‏تواند، راستگو باشد، چرا كه راستگويى موجب رسوايى او است، و براى پوشاندن آثار گناه معمولا بايد متوسل به دروغ شود. و به عبارت ديگر، دروغ انسان را در مقابل گناه آزاد مى‏كند، و راستگويى محدود.

اتفاقا اين حقيقت در حديثى كه از پيامبر (ص) نقل شده ،كاملا تجسم يافته، حديث چنين است:

شخصى به حضور پيامبر( ص) رسيد، عرض كرد نماز مى‏ خوانم و عمل منافى عفت انجام مى‏ دهم، دروغ هم مى‏ گويم! كدام را اول ترك گويم؟! پيامبر( ص) فرمود: دروغ، او در محضر پيامبر( ص) تعهد كرد كه هرگز دروغ نگويد: هنگامى كه خارج شد، وسوسه‏ هاى شيطانى براى عمل منافى عفت در دل او پيدا شد، اما بلافاصله در اين فكر فرو رفت، كه اگر فردا پيامبر( ص) از او در اين باره سؤال كند چه بگويد، بگويد چنين عملى را مرتكب نشده است، اينكه دروغ است و اگر راست بگويد حد بر او جارى مى ‏شود، و همين گونه در رابطه با ساير كارهاى خلاف اين طرز فكر و سپس خود دارى و اجتناب براى او پيدا شد و به اين ترتيب ترك دروغ سرچشمه ترك همه گناهان او گرديد.

 دروغ سرچشمه نفاق است
چرا كه راستگويى يعنى هماهنگى زبان و دل، و بنا بر اين دروغ ناهماهنگى اين دو است، و نفاق نيز چيزى جز تفاوت ظاهر و باطن نيست.

در آيه 77 سوره توبه مى‏خوانيم: فَأَعْقَبَهُمْ نِفاقاً فِي قُلُوبِهِمْ إِلى‏ يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ بِما أَخْلَفُوا اللَّهَ ما وَعَدُوهُ وَ بِما كانُوا يَكْذِبُونَ:"(12)اعمال آنها نفاقى در دلهايشان تا روز قيامت ايجاد كرد، به خاطر اينكه عهد خدا را شكستند و به خاطر اينكه دروغ مى ‏گفتند".

 دروغ با ايمان سازگار نيست
اين واقعيت نه تنها در قرآن بلکه در احاديث نيز ثابت مي شود: در حديثى چنين مى‏ خوانيم: سئل رسول اللَّه (ص) يكون المؤمن جبانا؟ قال نعم، قيل و يكون بخيلا؟ قال نعم، قيل يكون كذابا؟ قال لا!” (13) از پيامبر پرسيدند آيا انسان با ايمان ممكن است (گاهى) ترسو باشد فرمود: آرى، باز پرسيدند آيا ممكن است (احيانا) بخيل باشد فرمود: آرى، پرسيدند آيا ممكن است كذاب و دروغگو باشد؟ فرمود نه"! 

چرا كه دروغ از نشانه‏ هاى نفاق است و نفاق با ايمان سازگار نيست.

و نيز به همين دليل اين سخن از امير مؤمنان (ع)نقل شده است:

«لا يجد العبد طعم الايمان حتى يترك الكذب هزله وجده»(14)
” بنده اي مزه ايمان را نچشد تا دروغ را وانهد چه شوخي باشد و چه جدي” .

دروغ نابود كننده سرمايه اطمينان است
مى‏دانيم مهمترين سرمايه يك جامعه اعتماد متقابل و اطمينان عمومى است، و مهمترين چيزى كه اين سرمايه را به نابودى مى‏ كشاند دروغ و خيانت و تقلب است، و يك دليل عمده بر اهميت فوق العاده راستگويى و ترك دروغ در تعليمات اسلامى همين موضوع است.

در احاديث اسلامى مى‏ خوانيم كه پيشوايان دين از دوستى با چند طايفه از جمله دروغگويان شديدا نهى كردند، چرا كه آنها قابل اطمينان نيستند.

على( ع ) در كلمات قصارش مى‏فرمايد:
«اياك و مصادقة الكذاب فانه كالسراب، يقرب عليك البعيد، و يبعد عليك القريب»(15)
” از دوستى با دروغگو بپرهيز كه او همچون سراب است، دور را در نظر تو نزديك و نزديك را دور مى‏سازد” .

خدا نکند کسي معروف شود به دروغگويي که هيچ چيز شايد بيشتر از اين به حيثيت انسان لطمه نمي زند.(16)

البته سخن در باره زشتيهاى دروغ و فلسفه آن و همچنين علل پيدايش دروغگويى از نظر روانى و طرق مبارزه آن بسيار زياد است كه بايد آن را در كتب اخلاق جستجو كرد.

سوگند دروغ
يکي از موارد رواج دروغ ، سوگند دروغ است. اين عمل از زشت ترين گناهان و فاحش ترين عيوب است.

پيامبر اکرم(ص) فرمودند:« هر کس سوگندي به خدا ياد کند که به اندازه بال پشه اي دروغ در آن باشد نقطه اي سياه در قلبش پديد مي آيد و تا روز قيامت باقي مي ماند»

حضرت رسول(ص) فرمودند:« چه خيانت بزرگي است که به برادرت چيزي بگويي که تو را تصديق کند و تو به او دروغ گفته باشي»

پيامبر(ص)فرمودند:« سه گروهند که فرداي قيامت خدا با آنها سخن نمي گويد و به آنها توجه نمي کند و آنها را از گناهانشان تزکيه نمي کند اول کساني که چون چيزي ببخشند منت مي گذارند دوم کساني که کالاي خود را با سوگند دروغ به فروش مي رسانند و سوم انسانهاي متکبر.»

 دروغ از نشانه‏ هاى نفاق است و نفاق با ايمان سازگار نيست

 
دروغ در رديف شرک به خدا
رسول گرامي اسلام(ص) فرمودند: « آيا شما را از بزرگترين گناهان خبر ندهم ؟بزرگترين گناه شرک به خدا و درفتاري نسبت به پدر و مادر و دروغ گفتن است»(17)

دروغ از پستى انسان است
پيامبر(ص) مي فرمايند:« دروغ گو دروغ نمي گويد مگر به سبب پستي نفسش» (18)

دروغ هم گناه است و هم مقدمه فتنه‏ها
علي(ع):« دروغ انسان را به سوي بديها هدايت مي کند و بديها نيز به سوي آتش جهنم»(19)

 تمام انبياء دروغ را تحريم كردند
امام صادق(ع) فرموده اند:« خداي عزوجل انبياء را مبعوث نکرد مگر به راستي سخن و اداء امانت به نيک و فاجر» (20)

دروغ سبب خرابي ايمان مي شود
امام باقر(ع) مي فرمايد« دروغ ويران کننده ايمان است».

 دروغ بدترين بيماري
حضرت علي (ع) مي فرمايد« بيماري دروغ ، زشت ترين بيماري است» (21)

روزي انسان در ارتباط با خدا
رسول گرامي اسلام(ص) فرمودند: « دروغ روزي انسان را کم مي کند»

 دروغ بدترين رباها
رسول خدا(ص) فرمودند:« بدترين و بالاترين رباها دروغ است» (زيرا در رباي اقتصادي سرمايه افراد از ميان مي رود لکن در دروغ اصل ايمان خدشه دار مي شودو ربا خوار مالى دارد و آن را زياد مى‏كند و دروغ گو از هيچ، چيزى درست مى‏كند). أَرْبَى الرِّبَا الْكذِبُ(22)

دروغ فراموشي مي آورد
امام صادق(ع) فرمودند:« خداوند فراموشي را بر دروغ پردازان مسلط مي سازد که انسان علاوه بر اينکه لازم است خود از دروغ گفتن بپرهيزد بايستي از همنشيني و دوستي با افراد دروغگو خودداري کند». قَالَ الصَّادِقُ(ع):إِنَّ مِمَّا أَعَانَ اللَّهُ بِهِ عَلَى الْكذَّابِينَ النِّسْيانَ (23)

از امام صادق(ع) نقل شده که اميرالمومنين علي(ع) مکرر بالاي منبر مي فرمود« سزاوار است انسان مسلمان از دوستي با سه کس دوري کند: پر روي بي باک و تبه کار – احمق و دروغگو سپس درباره دروغگو فرمود زندگي کردن با دروغگو براي تو سزاوار نيست چون سخنان تو را براي ديگران و سخنان ديگران را براي تو بازگو مي کند و هرگاه داستاني را به پايان رساند ، داستان ديگري به آن مي افزايد تا آنجا که اگر راست گويد کسي باور نکند».

اميرالمومنين علي(ع) در ضمن حديثي به امام حسن مجتبي(ع) فرمود« از دوستي با دروغگو برحذر باش زيرا او مانند سراب است که در نظرت دور را نزديک و نزديک را دور مي سازد»

امام باقر(ع) مي فرمايد:« خداي تعالي بر بدي ها قفل هاي فراواني زده و شراب را کليد آن قرار داده است اما دروغ از شراب بدتر است».

پيامبر گرامي اسلام(ص) فرمودند:« خيانت بزرگي است که با برادرت سخني بگويي که او تو را تصديق کند و تو به او دروغ گفته باشي (24) و نيز مي فرمايد: دروغ روزي را کم مي کند و ممکن است مومن هر خصلتي پيدا کند و حتي با همان خصلت بميرد اما به خيانت و دروغ آلوده نمي شود».

اميرالمومنين(ع) فرمودند:«بزرگترين کژي ها و لغزشها نزد خدا زبان دروغ پرداز است».

امام باقر(ع) مي فرمايند:« دروغ مايه ويراني ايمان است».